گواهینامه رانندگی در ایران
گواهینامهٔ رانندگی یا تصدیق رانندگی مدرکی رسمی است مبنی بر اینکه فردی میتواند با وسایل نقلیهٔ دارای موتور مانند موتور سیکلت، اتوموبیل، کامیون و اتوبوس رانندگی کند. در کشورهایی که تعداد زیادی از شهروندان رانندگی میکنند، گواهینامهٔ رانندگی همچنین به عنوان یک مدرک هویتی ارزش دارد. معمولاً گواهینامه رانندگی تنها پس از قبولی در آزمون رانندگی به شخص داده میشود.
تاریخچه
اولین گواهینامه رانندگی را کارل بنز مخترع خودروهای مدرن، در سال ۱۸۸۸ دریافت کرد. او برای راندن خودروی خود که موسوم به موتورواگن بود و دود و صدای قابل توجهی تولید میکرد، از دولت محلی اجازه رانندگی دریافت کرد. اولین کشوری که داشتن گواهینامه برای رانندگی را الزامی کرد، پروس بود که در تاریخ ۲۹ سپتامبر ۱۹۰۳ این قانون را به اجرا گذاشت اولین قوانین رانندگی در ایالات متحده در سال ۱۹۱۰ و در ایالت نیویورک تصویب شد و اولین ایالتی که داشتن گواهینامه را برای همهٔ رانندگان الزامی کرد، نیوجرسی بود (از سال ۱۹۱۳).
گواهینامه رانندگی در ایران
اولین کسی که در ایران قربانی تصادف اتومبیل شد، درویش خان نوازنده و استاد تار بود که در سال ۱۳۰۵ درگذشت؛ و اولین افسر آزمایش رانندگی که نام و امضاء او در پای اوراق رانندگان زمان قاجاریه وجود دارد به زبان فرانسه نوشته شده است شخصی بنام مسیوکلین بود که بعد از وی این سمت به ناصرخان انشاء اولین متخصص نظمیه محول شد. همچنین اولین آییننامه رانندگی در زمان وستد اهل سوئدی تهیه وتنظیم گردید. وی در سال ۱۲۹۱ ه. ش ریاست نظمیه را به عهده داشت و حدود ۱۰ سال در این پست باقی ماند. از کارهای وی، ترجمه، تنظیم نظامنامه و آییننامه قید شده است که راننده هنگام روز در شهر و اماکن پرجمعیت ضمن حرکت از سمت راست باید با سرعت ۱۵ کیلومتر در ساعت و در خارج شهر ۲۵ کیلومتر در ساعت و شبها با ساعتی ۱۰ کیلومتر براند و یا اینکه در موقع نزدیک شدن به حیوانات از قبیل اسب و قاطر که طبعاً از صدای ماشین وحشت دارند از سرعت اتومبیل خود بکاهند و آرام حرکت کنند تا باعث وحشت و رم کردن حیوانات نشوند. اولین چراغهای راهنمایی و رانندگی در سالهای دهه ۳۰ در تقاطعهای سپه (امام خمینی فعلی) ولی عصر، پل امیر بهادر، باغ ملی دروازه شمیران، گمرک و امیریه نصب گردید ولی پیشاز نصب این چراغها، چراغهای راهنمایی بصورت کوله پشتی بودند که دارای دو چراغ قرمز، سبز و کلیدی در جهت خاموش و روشن کردن آنها بود که کوله پشتی در پشت مأمور قرار میگرفت و کلید آن روی سینه سمت چپ قرار داشت این چراغها کار میکرد و مأمور با پشت کردن به طرف رانندگان اتومبیل آنان را متوقف و یا دستور حرکت به آنان میدادند. بالاخره در سالهای ۳۹ و ۴۰ چهارراه دارای چراغ خودکار گردید. نخستین راننده زن در ایران شخصی بنام خانم هِلِن شَه بَنده بود که در سال ۱۳۱۹ موفق به گرفتن گواهینامه گردید و در مطبوعات آن زمان دربارهٔ این اتفاق مقاله نوشتند و بالاخره در سال ۱۳۰۰ هجری شمسی در اداره پلیس شعبهای بنام شعبه آلات ناقله در خیابان باب همایون (درب اندرون سابق) تأسیس گردید و با ۱۰ نفر مأمور که از بین پاسبانها انتخاب شده بودند کار کنترل عبور و مرور اتومبیلها را به عهده گرفتند و علامت مشخصه آنها یا دیگر افراد پلیس بازوبند سفیدی بود که به بازوی چپ خود میبستند. ریاست این شعبه به شخصی بنام فتح ا… خان بهنام که در حقیقت اولین رئیس راهنمایی و رانندگی محسوب میشد و دارای درجه نایب اولی برابر ستوان یکم بود واگذار گردید.
شرایط متقاضیان گرفتن گواهینامه در ایران
- داشتن 18 سال تمام
- گواهی سلامت جسمی وروحی و روانی
- گذراندن دوره های آموزش نظری و عملی
- قبولی در آزمون نظری و عملی شهر با وسائل نقلیه مربوطه